Kwoty premii i nagród podlegają zwolnieniu z ozusowania pod warunkiem, że prawo pracownika do nich za okres pobierania świadczeń chorobowych wynika z obowiązujących u pracodawcy przepisów zakładowych. Dotyczy to oczywiście tylko tych kwot, które są wypłacane za dni otrzymywania przez pracownika świadczeń chorobowych. Przy czym preferencja ta nie obejmuje składników posiadających charakter uznaniowy, gdyż w takim przypadku wyłączenie składkowe nie znajduje zastosowania. Potwierdził to ZUS w interpretacji indywidualnej z 4 sierpnia 2021 r., znak DI/100000/43/484/2021.
W przywołanej interpretacji wyjaśniono, że:
- co do zasady, jeśli określony składnik wynagrodzenia stanowi przychód ze stosunku pracy to istnieje z tego tytułu obowiązek opłacania składek zusowskich, chyba, że przychód ten korzysta z wyłączenia przewidzianego w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (dalej: rozporządzenie składkowe);
- zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego, składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku nie stanowią podstawy wymiaru składek ZUS;
- przywołany przepis wyraźnie stanowi, że ze zwolnienia zusowskiego korzystają jedynie te przychody, które wynikają z układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu;
- wyłączenie na mocy § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego dotyczy tylko tych składników płacy, które przysługują pracownikowi za okresy pobierania świadczeń chorobowych (np. zasiłku macierzyńskiego, chorobowego i opiekuńczego), tzn. niewypłacenie ich przez pracodawcę powoduje, iż pracownik będzie mógł wystąpić z roszczeniem o ich wypłatę;
- gdy dany element płacowy ma charakter uznaniowy, to nawet gdyby w obowiązujących u danego pracodawcy przepisach o wynagradzaniu istniał zapis stwierdzający, że pracownik zachowuje do niego prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego, wypadkowego świadczenia rehabilitacyjnego, brakuje podstaw do jego wyłączania z podstawy wymiaru składek ZUS;
- w myśl art. 18 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego stanowi kwota tego zasiłku. Pobieranie zasiłku macierzyńskiego stanowi więc odrębny tytuł (niż stosunek pracy) do ubezpieczeń społecznych. Oznacza to, że za okres przebywania pracownika na urlopie macierzyńskim, nie uwzględnia się w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne świadczeń związanych z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy;
- przychody ze stosunku pracy należne za czas świadczenia pracy (np. zaległe wynagrodzenie, premie, nagrody itp.) wypłacane w okresie pobierania świadczeń chorobowych (w tym przebywania na urlopie macierzyńskim) stanowią podstawę wymiaru składek zusowskich ze stosunku pracy, gdyż nie spełnione są wówczas warunki określone w § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia składkowego.
